Arquímedes: la fama etérea

Contenido principal del artículo

J. Rafael Martínez E.

Resumen

Durante casi 15 siglos, Arquímedes vivió en el imaginario erudito como una figura refulgente y a la vez fantasmal. Su nombre convocaba la genialidad, si bien las más de las veces se ignoraba aquello en lo cual se sustentaba. Este texto se propone recordar algunas de las instancias narrativas en las cuales el nombre de Arquímedes surge como elemento esencialmente retórico pero que, una vez iniciado el Renacimiento, su obra se convierte en motor de una nueva ciencia.

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Detalles del artículo

Cómo citar
Martínez E., J. R. (2025). Arquímedes: la fama etérea. INTER DISCIPLINA, 13(37), 167–194. https://doi.org/10.22201/ceiich.24485705e.2025.37.92508

Citas en Dimensions Service

Citas

Agustín de Hipona. 1876. S. Aurelius Augustinus, Episcopus Hipponensis, De catechizandis rudibus, De fide rerum quae non videntus, De utilitate credendi. C. Marriott (ed.). Apud Jacobum Parker Et Socios, 1876. https://www.augustinus.it/spagnolo/utilita_credere/utilita_credere.htm. Capítulo VI, 13. (Consultado, 19 de septiembre, 2024).

Alberti, L. B. y Leoni, G. 1755. The architecture of Leon Batista Alberti in ten books. E. Owen. https://archive.org/details/leonisbaptisteal00albe/page/n333/mode/1up. (Consultado, noviembre, 2024).

Alberti, L. B. [1485]. Leonis Baptiste Alberti de re aedificatoria. Alberti, Bernardo (ed.), Poliziano, Angelo, 1454-1494. Epistola ad Laurentium Medicem; Baptista, Siculus. Carmen ad lectorem; Laurentii, Nicolaus, active 1475-1486, printer. https://archive.org/details/leonisbaptisteal00albe/page/n333/mode/1up. (Consultado, noviembre, 2024).

Alberti, Leon Battista. 1992. De re aedificatoria. Madrid: Akal.

Alberti, Leon Battista. 1996. De la pintura. Trad. de J. Rafael Martínez E. Estudios introductorios de J. V. Field y J. Rafael Martínez E. México: Facultad de Ciencias, UNAM. (Colección Mathema).

Alberti, Leon Battista. 2019. Ludi matematici y el De cifris. Trad. de J. Rafael Martínez E. y J. César Guevara B. México: Facultad de Ciencias, UNAM. (Colección Mathema).

Apuleyo. Apuleius. S.f. The defense [Apología], trad. al inglés de H. E. Butler. Sección 16. http://classics.mit.edu/Apuleius/apol.1.1.html. (Consultado, 20 de septiembre, 2024).

Arquímedes. 1544. Archimedis Syracusani Opera, quae quidem extant, omnia: multis iam seculis desiderata, atque a quam paucissimis hactenus visa, nunque primum & Graece & Latine in lucem ed. Basileae. Ioannes Hervagius. https://www.digitale-sammlungen.de/en/view/bsb11199041?page=4,5. (Consultado, 25 de septiembre, 2024).

Archimedes. 1558. Archimedes. Opera non nulla. Federico Commandino (ed.), con comentarios. Venecia: Paolo Manuzio.

Archimedes, Tartaglia. 1565. Archimedes. De insidentibus aquae. Niccolò Tartaglia (ed.). Venecia: Curzio Troiano de Navò.

Bos, H. J. 2001. Redefining geometrical exactness: Descartes’ transformation of the early modern concept of construction. Springer Science & Business Media.

Cicero, M. T. 1912-18. Letters to Atticus. Vol. III., trad. de E. D. Windstedt. Londres: Heinemann. https://archive.org/details/letterstoatticus01ciceuoft.

Cicero. 1927. Tusculan disputations. Traducción al inglés de J. E. King, Litt. D. (Loeb Classical Library.) Londres: Heinemann; Nueva York: Putnams, xxxvii+ 578.

Cicero, M. T. 1967. On the nature of the Gods (De natura deorum) / Academica (Loeb Classical Library, 268). Harvard University Press/ William Heinemann Ltd.

Cicero, M. T. 2014. On the Republic and on the Laws. Traducido por David Fott. Cornell University Press.

Clagett, Marshall. 1964-1980. Archimedes in the Middle Ages. Vols. I-IV. Madison: The University of Wisconsin Press.

Gardenal, G., Ruffo, P. L., Vasoli, C. y Branca, V. 1981. Giorgio Valla tra scienza e sapienza. Florencia: L. S. Olschki.

Høyrup, J. 2019. (Article I. 16.) Archimedes – Knowledge and Lore from Latin Antiquity to the outgoing European Renaissance. Springer International Publishing.

Hoyrup, J. 2019. Selected essays on pre-and early modern mathematical practice. Springer International Publishing, 459-477.

Martínez, J. R. 2019. Leonardo y la medida del hombre-mundo: cosmovisión, imágenes y proporciones. Revista Ciencias, 131-132: 40-53, enero-junio.

Martínez, J. R. 2020. Acordes vitruvianos en Leonardo. INTER DISCIPLINA, 8(21): 47-74.

Maurolico. 1685. Monumenta Omnia Mathematica, quae extant…ex traditione… Francici Maurolici. Palermo: C. Hesperi.

Netz, R. y Noel, W. 2011. The Archimedes codex: revealing the secrets of the world’s greatest palimpsest. Hachette UK.

Netz, R. 2004. The works of Archimedes: Volume 1, the two books on the sphere and the cylinder: translation and commentary (Vol. 1). Cambridge University Press.

Paipetis, S. A. y Ceccarelli, M. (eds.). 2010. The genius of Archimedes – 23 Centuries of influence on mathematics, science and engineering: proceedings of an international conference held at Syracuse, Italy, June 8-10, 2010. Vol. 11. Springer Science & Business Media.

Pizzone, A. 2017. The Historiai of John Tzetzes: a Byzantine ‘Book of Memory’? Byzantine and Modern Greek Studies, 41(2): 182-207.

Plutarco. S.f. Vida de Marcelo. Vidas Paralelas, Sección 14. https://es.wikisource.org/wiki/Vidas_paralelas:_Marcelo. (Consultado, 19 de septiembre, 2024).

Plutarco. S.f. Plutarch on the death of Archimedes, Livius.org. https://www.livius.org/sources/content/plutarch/plutarchs-marcellus/the-death-of-archimedes/. (Consultado, 20 de septiembre, 2024).

Quintiliano, Marco Fabio. 1887. Instituciones Oratoria. Trad. I. Rodríguez y P. Sandier. Madrid: Librería de la Viuda de Hernando. https://www.cervantesvirtual.com/obra-visor/instituciones-oratorias--0/html/fffbc2d6-82b1-11df-acc7-002185ce6064_41.html. (Consultado, 20 de septiembre, 2024).

Quintiliano, Marco Fabio. 1920. Institutio Oratoria of Quintilian. Vol. I. Trad. De H. E. Butler. Loeb Classical Library.

Rance, Philip. 2023. Archimedes at Syracuse: two new witnesses to Cassius Dio’s Roman History 15 (Tzetzes’Carmina Iliaca and Hypomnema in s. Lvciam). The Classical Quarterly, 73.1: 436-456.

Regiomontano.1972. Joannis Regiomontani Opera Collectanea. Felix Schmeidler (ed.). Osnabrück: Otto Zeller Verlag.

Rorres, Chris. 2017. Archimedes the mathematician. En Archimedes in the 21st century: Proceedings of a world conference at the Courant Institute of Mathematical Sciences. Birkhäuser: Springer International Publishing, 63-76.

Salvi, P. 2012. Approfondimenti sull’Uomo Vitruviano di Leonardo da Vinci. CB Edizioni, Poggio a Caiano (PO): 19.

Sigler, L. 2003. Fibonacci’s Liber Abaci …): a translation into modern English of Leonardo Pisano’s book of calculation. Springer Science & Business Media.

Towne, R. 2018. Archimedes in the classroom. https://collected.jcu.edu/mastersessays/91/. (Consultado, 21 de septiembre, 2024).

Tzetzes, J. 1826. Chiliades Historiarum variarum chiliades Graece. Vogelius. Véase también: https://topostext.org/people/848. (Consultado, 20 de septiembre, 2024).

Valla, Giorgio. 1501. De expetendis et fugiendis rebus, imp. ac st. Ioannis Petri Vallae, Venetiis, Aldus Romanus.

Van Brummelen, G. 2021. The mathematics of the heavens and the earth: the early history of trigonometry. Princeton University Press.

Yates, F. A. 1964. Giordano Bruno and the Hermetic Tradition. The University of Chicago Press.